De PAP van John Wheeler

Momenteel ben ik bezig in een boek van Dr. Robert Lanza, een arts en onderzoeker. Hij schreef  in 2009 het boek 'Biocentrism'. In hoofdstuk 9 introduceert hij een theorie van de natuurkundige John Wheeler (zie foto)

John Wheeler (1911-2008)

Voordat ik de waarde van deze denkstijl goed kan inschatten is het wel handig om eerst goed te vatten wat het idee inhoudt. De vraag blijkt overigens te zijn in hoeverre John Wheeler zelf helemaal 100% serieus was toen hij deze quantum-gedachten lanceerden.

De Pap van Wheeler staat voor Participatory Anthropic Principle, dus zeker geen Brinta of havermoutpap. Voor we kunnen snappen waar hij het over had, dienen we eerst het kader te weten waarin deze theorie zijn ontstaan had, en dat kader is de kosmologie. Hoe is de kosmos ontstaan?

Robert Lanza stelt in zijn boek dat het toch allemaal wel héél erg sterk is dat er zoveel constanten en krachten in de natuur zijn die allemaal precies zó zijn afgesteld dat ze leven op aarde mogelijk maken. Als een bepaalde constante net wat groter of kleiner was geweest dan konden atomen niet goed hechten, en waren we er met zijn allen bijvoorbeeld niet geweest.

Hij noemt een hele rits van deze constanten en stelt uiteindelijk dat het hem allemaal een beetje té toevallig is. Hij heeft dan ook zijn twijfels bij het idee van de Big Bang, die zomaar uit het niets, op basis van een ongekende reeks toevalligheden het leven op Aarde mogelijk maakten, startend bij de elementen waterstof en helium.

Het zogenaamde ´antropische´ principe stelt dat de constanten allemaal zo zijn omdat het daardoor mogelijk wordt om leven te hebben op aarde. Hierbij wordt niets gezegd hoe het komt dat al die waarden zo precies kloppen, maar die waarden lijken zo te zijn omdat wij er dan kunnen zijn.

John Wheeler voegde hier nog een nieuwe dimensie aan toe door een element uit de quantumfysica erbij te halen, en wel het inmiddels welbekende waarnemerseffect: door waar te nemen kun je invloed uitoefenen op datgene wat je waarneemt (1).

Niet alleen zou het waarnemerseffect invloed kunnen uitoefenen, maar Lanza en Wheeler spelen met het idee

Dr. Robert Lanza

dat het bewustzijn van de waarnemers wel eens nodig zou zijn om materie te kunnen laten bestaan! Als er niemand zou zijn, of als er geen bewustzijn zou zijn, dat oog heeft voor de wereld om haar heen, zou de materie wel eens kunnen vervagen en ophouden te bestaan (2).

Dit wordt dan het ´deelnemende´ antropische principe genoemd: het doel van de materie is juist om bewustzijn te scheppen die de materie in stand kan houden. Vandaar dat dan ook alle constanten een precies afgestemde waarden hebben, zodat leven kan ontstaan en door de invloed van het bewustzijn van de toeschouwers ook kan blijven bestaan.

Natuurlijk zitten er aan deze benadering allerlei haken en ogen. Vooralsnog laat ik het eerst bij het presenteren van deze kijk, alvorens vraagtekens te plaatsen, en het vergelijken met ander materiaal binnen dit noëtische onderzoekscentrum.

NOTEN
(1) Zie bijvoorbeeld 'Aanraken met je geest' uit 2013 op de hoofdsite (https://noetiek.wordpress.com/2013/05/11/aanraken-met-je-geest/) 
(2) http://physics.about.com/od/physicsmtop/g/ParticipatoryAnthropicPrinciple.htm